Kva skjer i Katja Kabanova?

Her er handlinga i Leoš Janáčeks opera, som har premiere i Grieghallen i november. Historia er bygd på Aleksandr Ostrovskijs russiske drama Stormen.

AKT 1: EIN FUGL I BUR
Vi er i ein liten by ved elva Volga, der ingen bør utfordre tradisjonen og moralen. Dei første vi møter er tenestejenta Glaša frå huset Kabanova – og læraren Kudrjáš, som lovprisar den herlege naturen. Dei to blir vitne til at den foreldrelause Boris blir hersa med og tyrannisert av onkelen Dikoj, som også styrer over arven hans.

Snart kjem dei fire i familien Kabanova frå kveldsmesse. Den ein gong livsglade Katja er ulukkeleg og fanga mellom ektemannen Tichon og mora hans Kabanicha, som kontrollerer alt og alle. Fostersøstera til Tichon, den unge Varvara, prøver å forsvare Katja så godt som ho kan.

Boris innrømmer for Kudrjáš at han er vilt forelska i Katja, men Kudrjáš åtvarar Boris og ber han halde seg langt unna den gifte kvinna, om han ikkje vil øydeleggje henne.

Når Tichon må ut på forretningsreise, blir Katja uroleg, og redd for sin eigen lengsel og lidenskap. Medan den sjalu svigermora Kabanicha formanar henne om truskap og allslags huslege plikter, seier Katja til Tichon at ho fryktar at ho ikkje klarer å motstå freistingar medan han er borte.

AKT 2: ELSKAREN
Når Tichon er reist, tenkjer Katja på sjarmøren Boris, som ho har fått vite er svært begeistra for henne. Svigerinna Varvara røper for Katja at ho sjølv har ein elskar, Kudrjáš, som ho skal møte same kveld. Varvara er frimodig og opprørsk, og har klart å skaffe seg nøkkelen til den låste hagen bak huset, utan at fostermor Kabanicha veit om det. Varvara fortel at dette er den perfekte staden for eit stemnemøte, også for Katja – og Boris.

Seinare same kveld møtest Katja og Boris i hagen, og sjølv om samvitet riv og slit i Katja, kastar ho til slutt alle hemningar, og begge seier at dei elskar kvarandre – "til verdas ende".

AKT 3: STORMEN
Ti dagar seinare kjem Tichon tilbake frå forretningsreisa, samtidig som ein forrykande storm byggjer seg opp i den vesle byen. Kudrjáš og venen Kuligin søkjer ly for uvêret. Katja er i opprør, og klarer ikkje å la vere å rope ut til alle, også til svigermor Kabanicha, at ho har vore utru med Boris kvar einaste natt medan ektemannen var borte. Når Tichon får vite dette, legg han ut på leiting etter Katja.

Katja møter elskaren Boris igjen, men han fortel henne at han må reise bort, etter ordre frå onkelen Dikoj. Først tryglar Katja han om å få bli med, men så ombestemmer ho seg, og Boris seier farvel. Den djupt fortvila Katja går no ned til elva for å ta det siste og avgjerande steget.

Foto øverst: Boris (Ladislav Elgr) og Katja (Ausrine Stundyte) under prøvene i Grieghallen uten kostyme.

– Jeg ønsker at alle på scenen lever seg inn i rollene med hele sitt hjerte.

Den prisvinnende Barbora Horáková Joly fra Praha er regissør for Katja Kabanova her i Bergen. Her forteller hun om dybden i operaen, som har premiere i Grieghallen 4. november.