Stolt operasjef

Fosse / Sørensen - eit lite stykke "nordisk operahistorie"

Aldri har eg vel vore stoltare operasjef enn eg var i går kveld.

Å fylgja denne 5 år longe prosessen, frå Jon sjølv laga ein libretto tufta på Trilogien, via at den vart tonesatt av Bent til no å ha vore i prøver i 5 veker med Sofia Jupither’s underbare regiteam og eit strålande cast - det har vore ei gåve.

Eg tenkte fyrst at det var ei umogleg oppgåva å laga tonefylgje til ei soge der stilla er så sentral - der det viktigaste som vert sagt, er det som aldri vart sagt. Korleis Bent makta å laga eit klangunivers som ikkje berre saumlaust smelta saman med Jon sin tekst, men som også satte klang og farge til Jon sine undertekstar, er for meg framleis ei gåte - men uendes er takksemda for at han lukkast med det.

Fosse grev djupt i sjela di, han skriv i fleire lag, han rører på så mange nivå - Sørensen sitt tonefylgje er sart, sensitivt og løyndomsfullt. Krev me for mykje av lyttarane, har me «lagt lista for høgt», produsert eit verk «for dei få som vil forstå», for «fagfolk», eller for dei som allereie har opna nokre dører i det universet?

Eit hint fekk me allereie på generalprøva, då 700 gymnasiaster sat musestille gjennom heile operaen, og avslutningsvis aldri ville slutta å applaudera. Vidare var me velsigna med ein fullsatt Griegsal på premiera, og varmen som breidde seg i den entusiastiske mottakinga, gav ei unison og felles glede som alle me som var der, lev lenge på.

Språket er viktig i opera, og eg har fått fleire spørsmål om kvifor me ikkje berre nytta solistar som har (ny)norsk som fyrstespråk. For det fyrste er dette ein nordisk samproduksjon med internasjonalt potensiale. For det andre er også god (ny)norsk subjektivt - eg har ei anna tilnærming enn t.d. Frank frå Øystese, og eit anna klangideal enn dei vanlegvis nyttar på Det Norske Teatret. Det ville vidare vore ei misforstått provinsiell proteksjonisme/elitisme å ekskludera solistar frå andre land i denne nordiske produksjonen, einast for å verna om ei subjektiv, optimal uttale.

Hadde me ikkje visa den språklege rausleiken, på linje med det tsjekkere, tyskere og franskmenn gjer, ville me gjort nynorsken ei bjørneteneste. Dessutan hadde ikkje vårt publikum fått oppleva den finstemte tolkinga til Wiktor, eller vorte kjend med eit av dei største lyriske soprantalenta me har i Norden; Louise.

Gratulerar igjen, og stor takk til alle medverkande på og bak scenen, samt i grava.

Eivind

P.S. Det var ei rørande overrasking me fekk rett før premiera, då kulturministar Lubna Jaffery gav oss 1,5 MNOK på «revidert» budsjett for 2025. Hjarteleg takk!

P.P.S. Det er framleis høve fram til siste framsyning fredag 4. april å oppleva Asle og Alida i Bergen, og me gler oss uendes til å ta den med til våre danske vener på Det Kongelige Teater i mai.